Punk KüLtürü

punk rock, kökenleri 1974 ve 1975 yıllarına, abd ve ingiltere'ye dayanan ve
kendisini ramones, sex pistols, the damned, ve the clash gibi gruplarla
kanıtlamış düzen karşıtı rock muzik hareketidir.

punk terimi ise, punk
rock'a dayalı alt kültür için kullanılmaktadır. bu altkültür agresif gençlik,
kendine özgü giyim tarzı, punk ideolojisi ve d.i.y. (do it yourself-kendin yap)
etiğini kapsamaktadır.

punk; kültür, politika ve estetiği ile
kurumsallaşmış sanat teorileri ve bunu yaratan topluma, toplumsal sisteme karşı
doğmuş bir reddediştir. punk, sanatçıyı devrimci olarak görür, geleneksel ve
kalıplaşmış davranış ve yaşam biçimine karşı yıkıcı bir tavır geliştirir.
bireyin kişisel gelişimini yönlendiren, yaşam biçimini şekillendiren toplumsal
organizmayı her şeyin suçlusu olarak görür ve saldırmaktan çekinmez. punk'a göre
her şey alt üst olmalıdır; aykırı, ayrıksı giyim tarzı, sanat ve gündelik
yaşamda sınırlann belirsizleştirilmesi, bilinçli kışkırtıcılık, kabul görmüş ve
tekdüzeleşmiş yaşam biçiminin yeniden düzenlenmesi (ya da düzensizleştirilmesi)
punk yaşam biçiminin devrimci taktikleridir.


-tarihi-


punk'ın kendini var ettiği sahne; ekonomik ve toplumsal buhranın yaşamın
her alanını cenderede tuttuğu 1970'lerin son dönemlerindeki ingiltere'dir. punk
akımı; ingiltere'deki ekonomik bunalımdan büyük zarar gören işçi sınıfı gençleri
arasında doğdu. "geleceğin olmadığı'" hayatlarının para ve politik güç sahibi
kişilerce yönetilen bir toplum tarafından önceden belirlendiği gerçeği,
toplumsal dinamiği oluşturan gençlerin en büyük buhranıydı. bu buhranın
köklerinin fütürizm, dadaizm, nihilizm ve anarşizm felsefeleri ile buluşması ve
yıkıcı eylem-yaşam (action-life) biçimine dönüşmesi kaçınılmazdı.

punk
rock'ın ortaya çıkışı ocak 1976'da manhattan'daki east viiiage'da bulunan cbgb
and omfug adlı küçük bir kulüpte verilen konserlerden doğan'punk' adlı derginin
çıkışı ile başlar.

...18 yaşındaydım. new york'taydım. yıl 1975'ti.
birgün arabada giderken john (holmstrom) 'bir dergi çıkaralım' dedi. beni ve
ged'i (dunn) velvet underground'a, iggy and the stooges'a ve new york dolls'a
uyandıran john'dı john derginin sevdiğimiz şeylerin bileşimi olmasını istiyordu.
eski tv dizileri, bira içmek, düzüşmek, çizburger, mizah dergileri, ikinci sınıf
filmler ve bizden başka kimsenin takılmadığı rock'n'rol grupları. john derginin
adının teenage news olmasını istiyordu. dolls'un aynı isimli şarkısından ötürü.
boktan bir isim olduğunu söyledim. 'niye punk demiyoruz?' dedim. punk sevdiğimiz
her şeyi temsil ediyordu: kıyak, yapmacıksız, absürd, komik, ironik, şehri küçük
posterlerle donattık. 'dikkat punk geliyor! leg mcneil please kill me/ roll
dergisi temmuz 2001/07"

isyankar cbgb and omfug (country, blue grass,
blues and other music for uplifting gormandizers) sahnesi punk dergisi yolu ile
punk terimi ile kurduğu bağlantı, belli bir deneysel rock'n'rol akımını tarif
edecek olan "punk rock" teriminin oluşması sürecinin ilk aşamasıdır.


punk dergisinin ilk sayısı 1 ocak 1976'da çıktı. lou reed ve ramones ile
ilgili yazıların yanı sıra john holmstrom'un özgün otobiyografik çizgi dizisi
"joe", leqs mcneil'den şehvetli kadınlarla ilgili "foto karikatür öykü"sü yer
alıyordu. punk'ın ilk sayısı 3000 adet basıldı. ve sadece new york'ta dağıtıldı.
dergi son çıkış tarihi olan 1979'ta 25.000 adet basılıyor ve dünya çapında 2000
aboneye ulaşıyordu.

punk dergisinin ingiliz punk akımına da grafik
anlayışı yönünden önemli etkileri olmuştu. ingiliz punk rock'ının ilk fanzini
"sniffin' glue" adıyla temmuz 1976'da londra'da çıkmaya başlar. daha sonra;
ripped and tom rotten to the core, london's burning, live wire, vive la
resistance ve heat adlı fanzinler ingiliz karşıt kültürünün sözcüleri oldular.


punk rock stili londra'nın güneybatısındaki ve kings rood civarındaki
heterojen gençlik söylemlerinden, yaşam biçiminden oluşmuştu. şüphesiz ki punk
rock'ı tetikleyenler arasında, androjen görüntüsü ile fetişleştirilen fenomen
david bowie'nin glitter rock'ı, ramones, heartbreakers, iggy pop, richard hell
gibi kişi ve gruplar vardır. 1960'ların moda alt kültürünü, bazı blues
gruplarının melodik alt yapısını ve isyanını, northem soul ve reggae'den alınma
unsurları da punk müzikal kaosunda bulmak mümkün.

punk kültürü 1980'ler
ve 1990'larda ingiltereden kuzey amerikaya yayıldı ve hardcore denilen yeni bir
müzik stili yaratıldı. avrupalıların yaptığı müziğe göre daha hızlı olan ve daha
agresif vuruşlar barındıran bu yeni tarzdan sonra skate punk ve straight edge
gibi farklı tarzlar da ortaya çıktı

punk'ın başlamasıyla büyük kayıt
şirketleri underground punk kültüründen kar sağlamayı istediler. çogu kesimde bu
olay büyük direnç kazandı çünkü bu punk ahlak sistemine zıt bir davranıştı ve
çoğu punk grupları kendilerini büyük kayıt şirketleri tarafından kar
motivasyonuyla tehdid edildiklerini hissettiler.

1980'lerde pasifik
kuzeybatı amerikada yapılan punk muzik "grunge" olarak anılmaya başladı. nirvana
ve pearl jam gibi başarılı grunge müzik grupları müziklerinde heavy punk
etkisini gösterdiler. bu grupların oluşturduğu ticari başarı diğer punk
sitillerininde yolunu açtı ve çok iyi bir başarı sağlayan power-pop ya da
pop-punk tarzı oluştu. pop-punk gruplarına örnek olarak: simple plan, good
charlotte ve sum 41 başarılı pop-punk gruplarıdır

orjinal punk
kültürünün savunucuları punk'taki ticarileştirmeye karşı çıkıyorlar, özellikle
pop-punk'ı eleştiriyorlar çünkü bazıları punk kültürünü popüler olarak
tanımlıyor ve böyle kalması gerektiğini söylüyor, ancak popüler olmak punk
külürünün ana fikrine meydan okur.

-punk alt kültürü-

punk,
kendi giyim tarzı, felsefesi, edebiyatı (fanzinler), dansları (punk showları) ve
görselliği ile sağlam bir alt kültür oluşturmuştur. oluşturduğu kültür popüler
kültüre kaynaklık etmekle beraber kendi içinde alt kültürler de oluşturmuştur.


-punk showları-

punk konserleri, punk giyimi ve sanatı gibi
yıkıcıdır. değerlere yönelik birer saldırıdır. punk'ın kışkırtıcılık
politikasının bir parçası olan gruplar konser sırasında, seyircisi ile şiddet,
yıkım gösterisi sergilerier. (sahneye kusmak, tükürmek, havada uçuşan içki
şişeleri, sandalyeler , grup dansı) punk'ın bu sadomazoşist eğilimi aslında,
punk'ın diğer tahripkar unsurlan gibi belli bir şeye dikkat çekmek üzere
kullanılan bir şok taktiğiydi. punklar toplumu nasıl gördüklerini anlatmak
istiyorlardı: anarşi istiyorlardı, yeni bir müzik tarzı geliştirmek ve bu müzik
tarzının kaosunu paylaşmak, çoğaltmak istiyorlardı. punk konserleri
ekspresyonist performansı ile "şimdi ve burada"dır. (now-and-here)
ekspresyonizmin sembolü haline gelen çığlık punkta hem şarkılarında hem de
grafik tasarımlannda kendini gösteren bir motiftir: yüksek desibel
seviyesi,izleyici ile grup arasında fiziksel ve duyusal etki punk konseri
"yaşamalanı" içindedir. o an'ın içinde yaşanılanlar zamandan ve mekandan
soyutlanmış kaostur.

punk rock'ın gelişimi amerika ile ingiltere
arasındaki kültürel alışverişle hız kazanmıştı. velvet undergound, new york doli
ve ramones gibi new york'lu gruplar, 1965'te başlayıp 1970'ler boyunca devam
eden bir süreçte, bilinçli bir biçimde "sokak kültürünü" işlemiş ve geleceğe
karamsar bakan yeni bir tür müzik üretmişlerdir. (bu gruplar sadece punk rock'ın
değil hard'n' heavy, heavy metal ve türevierinin de doğuşunda da etkili
olmuşlardır.)

- "punk" kelimesi-

"punk", "punk rock", "punk
kültürü" tam da punk'ın istediği gibi açık bir biçimde tanımlanamamıştır.
(standardize edilerneme, kategorize edilememe) punk; ilk çıkışı 1975'te belirli
bir rock and roll türünü ve kendisi ile iiişkilendirilen gençlik alt kültürünü
anlatmak için kullanılmaya başlansa da, 80'ler sonrası ticari rock müziğin
türevlerini tanımlamak için kullanılmaya başlanmıştır. punk 'underround rock',
'new wave', 'new music', 'street rock', 'power pop', 'avant-punk' ve 'hardcore'
gibi terimlerle özdeşleşen anlamlarda da kullanılmıştır.

punk sözcüğünün
kökleri de bulanıktır. ingilizcede ilk olarak fahişe ile eşanlamlı olarak ortaya
çıkar. funk ve wagnalls ingilizcenin yeni standart sözlüğünde şöyle tanımlanır:


ı.çürümüş tahta, bitkisel kav, değersiz nesne, boş konuşma.
2.
yumrukla yapılan saldın ya da darbe.
3. genç haydut, hayta, serseri.
bu
sözcük tanımları bilgilendirici olsa da punk'ı tanımlamaz.

- günümüzde
punk -

ramones ve sex pistols gibi grupların ağır, hızlı, müzikleriyle
sistemi sarstıkları günlerin ardından 30 yıl geçti, ve bugün punk rock hiç
olmadığı kadar büyük bir kitleye hitap eder oldu. "pop punk" grupları, mtv'de
büyük başarılara imza atarken, grup üyeleri ve dinleyiciler, geçmişteki
grupların devrimci meşalesini günümüze taşımak için çok genç ya da acemi. çünkü
aynı zamanda, punk insanlara arabadan votkaya birtakım şeyler satmak için
ticarileşen bir müziğe dönüşmekte ve pek çok genç için saç boyamak veya piercing
takmaktan öte bir anlam ifade etmemekte. bugünün kapitalist dünyasında,
rahatsız, toplum karşıtı punk ruhu gerçekten canlı kalabilir mi?

evet.
bugün pek çok punk, "punk ölmedi" derken, hızlı, gürültülü ve dikbaşlı herşeyi
kutlayan bu altkültürün, kitleleri de ardına alarak hala canlı olduğunu
kastediyor.

-türkiye'de punk-rock -

türkiye'de punk-rock yapan
pek çok grup vardır. çoğunlukla punk rock yapan gruplar ska, emo gibi tarzlara
da kaymaktadır. bunların arasında ana akım bir grup olan athena'da vardır. aynı
zamanda taksim punk sahnesi, ankara punk sahnesi ve izmir punk sahnesi
hareketlidir.

önemli gruplardan biri rashit'tir. en eski türkçe punk
rock gruplarından biridir. geçen senelerde rock'n coke'a çıkması tepki toplamış
da olsa kendine özgü bir hayran kitlesi vardır.

kurban grubuda ikinci
albümlerinde taşıdıkları punk ruhunu ortaya çıkarmışlardır. yalan, yosma, hayvan
gibi punk şarkıları sert adlı ikinci albümlerinde yer almaktadır.

daha
sonra kurban grubunun müzikal birlikteliğine verdiği 2 senelik arada grubun
solist ve gitaristi deniz yılmaz panik adlı punk grubuna bassör ve back vokalist
(aslında solist sayılır.albümün yarısında kendisi söylemiştir.) olarak katılır.
aynı zamanda grubun prodüktörlüğünüde üstlenir. ve ortaya almayan böyle olsun
isimli bir punk albümü çıkar.

türkiyede indie yapan tek grup olarak "the
revolters"'i örnek verebiliriz.

ayrıca bursa'lı bir grup olan deli,
ösyeme isimli şarkısı ile oldukça ses getirmiştir.

bunun yanı sıra deli
gömleği, kağıt uçak, dengesiz herifler, etiketin yarısı, kilink, allahsız
tospağalar gibi daha pek çok grup türkçe punk rock yapmaktadır.

son
yıllarda indie ve punk müziğin brit soundunda kaynaşmasıyla dünyada "guitar
band" olarak anılan indie-punk gruplarının artışı ve başarısı türkiye'ye geçte
olsa yansımıştır.the revolters,well behaved,suitcase gibi gruplar hatırı sayılır
bir dinleyici kitlesi elde etmişler ve dikkat çekmişlerdir..